Seasonality in Markets: The Hidden Rhythm Behind Price MovesSezonowość w Tradingu: Kiedy Kalendarz Znaczy Więcej niż Wiadomości
Rynki poruszają się nie tylko pod wpływem wiadomości i makroekonomii. Istnieją wzorce, które powtarzają się rok po roku w tym samym czasie. Traderzy nazywają to sezonowością, a ignorowanie jej to jak handel z zawiązanymi oczami.
Sezonowość działa na wszystkich rynkach. Akcje, towary, waluty, a nawet kryptowaluty. Powody są różne: cykle podatkowe, warunki pogodowe, sprawozdania finansowe, psychologia tłumu. Ale wynik jest ten sam — przewidywalne ruchy cen w określonych miesiącach.
Efekt Stycznia: Nowy Rok, Nowe Pieniądze
Styczeń często przynosi wzrost na giełdach. Szczególnie dla akcji o małej kapitalizacji.
Mechanizm jest prosty. W grudniu inwestorzy realizują straty w celach optymalizacji podatkowej. Sprzedają tracące pozycje, by odpisać straty. Presja sprzedaży popycha ceny w dół. W styczniu te same akcje są odkupywane. Pieniądze wracają na rynek, ceny rosną.
Statystyki potwierdzają wzorzec. Od lat 50. XX wieku styczeń pokazuje pozytywne zwroty częściej niż inne miesiące. Indeks Russell 2000 w styczniu przewyższa S&P 500 średnio o 0,8%. Niewielka różnica, ale stabilna.
Jest haczyk. Efekt stycznia słabnie. Zbyt wiele osób o nim wie. Rynek wycenia wzorzec z wyprzedzeniem, rozmywając ruch pomiędzy grudniem a styczniem. Ale nie znika całkowicie.
Sell in May and Go Away
Stare giełdowe powiedzenie. Sprzedaj w maju, wróć we wrześniu. Lub w październiku, zależy od wersji.
Letnie miesiące są tradycyjnie słabsze dla akcji. Od maja do października średni zwrot amerykańskiego rynku wynosi około 2%. Od listopada do kwietnia — ponad 7%. Niemal czterokrotnie więcej.
Jest kilka powodów. Wolumeny obrotu spadają latem. Traderzy są na wakacjach, inwestorzy instytucjonalni zmniejszają aktywność. Niska płynność wzmacnia zmienność. Rynek staje się nerwowy.
Plus psychologia. Lato przynosi relaksujący nastrój. Mniej uwagi na portfel, mniej zakupów. Jesień przynosi aktywność biznesową. Firmy publikują raporty, inwestorzy wracają, pieniądze płyną z powrotem.
Wzorzec nie działa każdego roku. Są wyjątki. Ale przez ostatnie 70 lat statystyki są uparte — zimowe miesiące są bardziej dochodowe niż letnie.
Rajd Świętego Mikołaja
Ostatni tydzień grudnia często cieszy byki. Ceny rosną bez oczywistych powodów.
Efekt nazywa się Santa Claus Rally. Amerykański rynek pokazuje wzrost w tych dniach w 79% przypadków od 1950 roku. Średni zysk jest niewielki, około 1,3%, ale stabilny.
Jest wiele wyjaśnień. Przedświąteczny optymizm, niskie wolumeny obrotu, zakupy z premii rocznych. Inwestorzy instytucjonalni idą na urlop, traderzy detaliczni przejmują inicjatywę. Nastrój jest świąteczny, nikt nie chce sprzedawać.
Jest interesująca statystyka. Jeśli nie ma rajdu Świętego Mikołaja, następny rok często zaczyna się źle. Traderzy postrzegają brak wzrostu jako sygnał ostrzegawczy.
Towary i Pogoda
Tutaj sezonowość działa mocniej. Natura dyktuje zasady.
Uprawy zbóż zależą od siewu i zbiorów. Ceny kukurydzy zazwyczaj rosną wiosną, przed siewem. Niepewność jest wysoka — jaka będzie pogoda, ile się zasieje. Latem zmienność osiąga szczyt, każda susza czy powódź porusza cenami. Jesienią, po zbiorach, podaż rośnie, ceny spadają.
Gaz ziemny podąża za cyklem temperatur. Zimą popyt na ogrzewanie popycha ceny w górę. Latem popyt spada, magazyny gazu się zapełniają, ceny spadają. Sierpień-wrzesień często dają lokalne minimum. Październik-listopad — wzrost przed sezonem grzewczym.
Ropa jest bardziej skomplikowana. Ale i tu istnieją wzorce. Latem popyt na benzynę rośnie w sezonie urlopowym i wycieczek. Ceny ropy zazwyczaj umacniają się w drugim kwartale. Jesienią, po letnim szczycie, często następuje korekta.
Rynek Walutowy i Koniec Kwartału
Forex jest mniej sezonowy niż towary czy akcje. Ale wzorce istnieją.
Koniec kwartału przynosi zmienność. Firmy repatriują zyski, fundusze hedgingowe zamykają pozycje do raportowania. Wolumeny konwersji walut gwałtownie rosną. Dolar często umacnia się w ostatnich dniach marca, czerwca, września i grudnia.
Styczeń jest interesujący dla jena. Japońskie firmy zaczynają nowy rok fiskalny, repatriują zyski. Popyt na jena rośnie, USD/JPY często spada.
Dolary australijski i nowozelandzki są powiązane z towarami. Ich sezonowość odzwierciedla wzorce rynków towarowych.
Kryptowaluty: Nowy Rynek, Stare Wzorce
Rynek krypto jest młody, ale sezonowość już się pojawia.
Listopad i grudzień są często bycze dla Bitcoina. Od 2013 roku te miesiące pokazują wzrost w 73% przypadków. Średni zwrot wynosi około 40% w ciągu dwóch miesięcy.
Wrzesień jest tradycyjnie słaby. W ciągu ostatnich 10 lat Bitcoin spadał we wrześniu 8 razy. Średnia strata wynosi około 6%.
Wyjaśnienia są różne. Cykle podatkowe, kwartalne zamknięcia funduszy instytucjonalnych, psychologiczne kotwice. Rynek jest młody, wzorce mogą się zmienić. Ale na razie statystyki działają.
Dlaczego Sezonowość Działa
Trzy główne powody.
Pierwszy — cykle instytucjonalne. Raportowanie, podatki, premie, rebalansowanie portfeli. Wszystko jest powiązane z kalendarzem. Kiedy miliardy poruszają się według harmonogramu, ceny podążają za pieniędzmi.
Drugi — psychologia. Ludzie myślą cyklami. Nowy rok, nowe cele. Lato, czas odpoczynku. Zima, czas podsumowań. Te wzorce wpływają na decyzje tradingowe.
Trzeci — samospełniająca się przepowiednia. Kiedy wystarczająco wielu traderów wierzy w sezonowość, zaczyna ona działać sama. Wszyscy kupują w grudniu spodziewając się rajdu — rajd się dzieje.
Jak Wykorzystać Sezonowość
Sezonowość to nie strategia, to filtr.
Nie musisz kupować akcji tylko dlatego, że nadszedł styczeń. Ale jeśli masz długą pozycję, sezonowy wiatr w plecy dodaje pewności. Jeśli planujesz otworzyć short w grudniu, statystyki sezonowe są przeciwko tobie — warto poczekać lub poszukać innego pomysłu.
Sezonowość działa lepiej na szerokich indeksach. ETF-y na S&P 500 czy Russell 2000 podążają za wzorcami bardziej niezawodnie niż pojedyncze akcje. Pojedyncza firma może wystrzelic lub załamać się w każdym miesiącu. Indeks jest bardziej przewidywalny.
Łącz z analizą techniczną. Jeśli styczeń jest historycznie byczy, ale wykres pokazuje przebicie w dół — zaufaj wykresowi. Sezonowość daje prawdopodobieństwo, nie gwarancję.
Uwzględniaj zmiany. Wzorce słabną, gdy wszyscy o nich wiedzą. Efekt stycznia dzisiaj nie jest tak jasny jak 30 lat temu. Rynki się adaptują, arbitraż się zwęża.
Pułapki Sezonowości
Główny błąd to poleganie tylko na kalendarzu.
2020 rok złamał wszystkie sezonowe wzorce. Pandemia wywróciła rynki do góry nogami, statystyki z przeszłości nie działały. Ekstremalne wydarzenia są silniejsze niż sezonowość.
Nie uśredniaj. "Średnio styczeń rośnie o 2%" brzmi nieźle. Ale jeśli 6 z 10 lat miało wzrost 8%, a 4 lata miały spadek 10%, średnia jest bezużyteczna. Patrz na medianę i częstość, nie tylko średnią.
Prowizje zjadają przewagę. Jeśli efekt sezonowy daje 1-2% zysku, a płacisz 0,5% za wejście i wyjście, zostaje niewiele. Strategie sezonowe działają lepiej dla inwestorów długoterminowych.
Narzędzia do Pracy
Dane historyczne to fundament. Bez nich sezonowość to tylko plotki.
Backtesty pokazują, czy wzorzec działał w przeszłości. Ale przeszłość nie gwarantuje przyszłości. Rynki się zmieniają, struktura się zmienia.
Kalendarze wydarzeń ekonomicznych pomagają zrozumieć przyczyny sezonowości. Kiedy publikowane są raporty kwartalne, kiedy wypłacane są dywidendy, kiedy zamykają się okresy podatkowe.
Wielu traderów używa wskaźników do śledzenia wzorców sezonowych lub po prostu uważa za wygodne mieć wizualizację danych historycznych bezpośrednio na wykresie.
